Mirastan feragat; muhtemel ve müstakbel mirasçının, miras bırakana karşı ileri sürebileceği hakkından miras bırakan ile aralarında yapacakları bir sözleşme ile vazgeçmesidir. Feragat edilen şey sanıldığı üzere mevcut bir miras hakkından vazgeçme değil, aksine doğacak miras hakkından vazgeçmedir. Bahsi geçen bu sözleşmeye ise mirastan feragat sözleşmesi denir.
Mirastan feragat işleminde karşı tarafın mirastan vazgeçme iradesi miras bırakan tarafında kabul edilmektedir. Bu sebeple mirastan feragat işlemi, ölüme bağlı tasarruf kapsamında değerlendirilmeyecektir. Buna rağmen miras bırakan açısından, ölüme bağlı tasarruf hükümleri uygulanır. Bunun nedeni ise mirastan feragat sonucunda onun, tereke üzerinde tasarruf imkanının genişletmesini sağlamaktadır.
Mirastan feragat, muhteviyatı gereği sadece miras bırakan ile mirastan feragat eden kişi ve kişiler arasında yapılır. 16/14 sayılı İçtihatı Birleştirme Kararına göre; “Kanunumuza göre mirastan feragat mukavelesi miras sözleşmesinin bir nevinden ibarettir. Bu itibarla mirastan feragat mukavelesinin bütün miras mukaveleleri gibi kanunen resmi vasiyetname şeklinde yapılması gerekir. Bunun sonucu olarak mirastan feragat mukavelesi hariçte düzenlenip noter tarafından onama suretiyle yapılmaz. Resmi senet gibi noterde resen düzenlenmelidir.” Gerek Türk Medeni Kanunu’na gerekse İçtihatı Birleştirme kararına göre mirastan feragat sadece miras sözleşmesi ile yapılmaktadır.
Mirastan feragat sözleşmesi; miras bırakanın, ölüme bağlı tasarrufu mahiyeti taşıdığından diğer ölüme bağlı tasarruflar gibi temsilci kullanmadan yapması gereken bir işlemdir. Mirastan feragat tam anlamıyla vazgeçme anlamında olabileceği gibi kısmen de yapılabilir. Kişi muhtemel ve müstakbel miras hakkından tam anlamıyla feragat ederse, doğacak miras hakkının tamamından vazgeçmiş olur. Fakat kişi kısmi olarak miras hakkından vazgeçerse, miras pay oranı azalır ve mirasçılık sıfatını kaybetmez.
Mirastan Feragat Sözleşmesinin Türleri
Mirastan feragat ivazlı ve ivazsız olarak ikiye ayrılmak üzere ikiye ayrılmaktadır.
İvazlı miras sözleşmesinde; mirastan feragat eden kişi, miras bırakanın ölümünden önce alacağı veya aldığı bir bedel karşılığında miras hakkından feragat eder. İvazsız miras sözleşmesinde ise tam tersi olarak; miras bırakanın sağlığında hiçbir şey talep etmeden miras hakkından feragat edilir. Kanunen mirastan tam olarak feragat eden kişi veya kişiler mirasçı sıfatını kaybeder. Şayet bir kişi kısmi miras sözleşmesi ile mirastan feragat ederse, mirasçılık sıfatını kaybetmeyecektir. Çünkü kısmi olarak mirastan feragat eden kişinin miras payı azalacak ya da saklı payı korunmayacaktır.
Mirastan feragat sözleşmesi altsoya etki eder mi?
Medeni Kanun’un 528/3’e göre; “Bir karşılık sağlanarak mirastan feragat, sözleşmede aksi öngörülmedikçe feragat edenin altsoyu için de sonuç doğurur…” Görüldüğü üzere kanunumuzda mirastan feragat sözleşmesinin ivazlı olması halinde sözleşmede aksi bir hüküm düzenlenmedikçe, feragat edenin altsoyu da mirasçılık sıfatını kaybedecektir. İvazsız mirastan feragat sözleşmesinde ise mirastan feragat edenin altsoyu bu sözleşmeden hukuki anlamda etkilenmeyecek ve mirasçılık sıfatını kaybetmeyecektir.