Vasi Davası Nasıl Açılır?

Vasi Davası Nasıl Açılır? konusundan önce vasinin tanımı kimlerin vasi olabileceği ve görevleri hakkında kısa bilgiler verelim.

Vasi Nedir?

Vasi, fiil ehliyeti sahip olmayan kimselerin haklarının korunmasını ve hukuki olarak temsilini sağlamak amacıyla hizmet veren kimsedir. Vasi, 18 yaşından küçük olan kişilere veya hükümlülere atanabilir. Burada amaç küçüğün veya kısıtlının mal varlığını korumak, hukuksal çıkarlarını savunmak ve onları temsil etmektir.

Vasinin Görevleri Nelerdir ?

Türk Medeni Kanununda belirlenen bu görevler genel itibariyle şöyledir:

Defter Tutma: Malvarlığı yönetilecek olan kişinin, gelir-gider durumlarının yazılı olacağı bir defter tutma zorunluluğu vardır. Çocuk veya kısıtlının durumlarına göre bu defter tutumu gerçekleştirilirken vasi atanacak kişi de hazır bulundurulabilir.
Değerli sayılacak eşyaların saklanması: Kıymetli evrak, eşya, belge gibi ekonomik önem taşıyan şeyler vesayet makamı tarafından saklanmak durumundadır.
Taşınırların Satılması: Vasi atanan kimsenin menfaati varsa taşınırların satımı açık artırma yolu ile satışa çıkarılabilir.
Paraların Yatırılması: Vasi atanan kişi, kendisine ya da malvarlığının yönetiminde gerekli olmayan paralar, faiz getirmek üzere, vesayet makamı tarafından belirlenen millî bir bankaya yatırılır. Yeteri kadar güven vermeyen yatırımlar, güvenli olan yatırımlara dönüştürülür.
Küçüğe Karşı Özen Sorumluluğu: Vasi bakmakla sorumlu olduğu küçüğün eğitim ve bunun dışında kalan tüm yükümlü olduğu konularda anne ve baba gibi yetkildir.
Küçüğü Kısıtlayabilme Durumu: Vasi küçüğün bir kamu kurumuna yerleştirilmesini isteyebilir. Bunu doğrudan vesayet makamının kendisi de gerçekleştirebilir. Çocuk 16 yaşından küçük ise bu karara itiraz edemez.
Kısıtlananlar için Vasinin Yapması Gerekenler: Vasi kısıtlının menfaatlerini gözetmek ve uygun görmesi halinde bir kuruma yerleştirilmesini isteme hakkına sahiptir.
Temsil : Vasi, vesayet altındaki kimseyi bütün hukuki durumlarında temsil edebilir.

Kimlere Vasi Atanır?

Vasi tayin edilmesindeki amaç müşkül durumda olanın korunmasıdır. Vesayet kararı ile birlikte kişi, sınırlı ehliyetsiz durumuna gelir. Bu işlemin ardından kişiler fiil ehliyeti bakımından vasiye bağlı hale gelirler. Vasilerinin izin veya icazeti olmadan gerçekleştirdikleri hukuki işlemler geçersiz kabul edilir. Vasi atanacak kimseler:

Akıl hastaları
Kötü Alışkanlık Durumu Bağımlılık Düzeyinde Olan Kimseler
Küçükler (18 yaşından küçükler)
Hapis Cezasına Çarptırılan Kimseler,
İstek üzerine vasi talep eden kişiler.

Küçükler açısından : Şayet küçüğün herhangi bir velisi yoksa veya velayet yetkisi ellerinden alındıysa küçüğe, vasi atanır.

Akıl Hastaları: Kişinin akıl hastalığı veya oluşan akıl zayıflığı sonucu işini göremez hale gelmesi, yardıma muhtaç olması veya çevresi açısından tehlike oluşturması durumunda kişiye vasi atanabilir. Hakim akıl hastalığı için tıbbi rapor talep eder.

Kötü Alışkanlık Durumları: Genel olarak ifade etmek gerekirse, alkol bağımlılığı, uyuşturucu bağımlılığı, kumarbazlık, kötü yaşam biçimi, kendi mallarını idare edemeyecek düzeye gelen savurganlık… Hakim burada karar verirken mutlaka durumun şartlarını detaylıca öğrenmeli, kişinin ifadesine mutlak suretle başvurmalıdır.

Hapis Cezası: 1 yılı aşkın hapis cezası durumunda kişiye kısıtlama getirilir.

İstek ile Kısıtlama: Kişi içinde bulunduğu özel nedenlerden dolayı kısıtlanma talebinde bulunabilir. Bu hayatımızda en çok yaşlanan kimseler ile çıkmaktadır.

Vasi Seçimlerinde Nelere Dikkat Edilmelidir ?

Vasi atanması bakımından kanun, ergin olan ve bu sorumluluğu yerine getirebilecek herkes vasi olabilir demektedir. Vesayet makamı öncelikle kişilerin eşlerini ve yakınlarını vasi olarak belirlemek durumundadır. Burada dikkat edilmesi gereken husus vasi belirlenirken, vesayet altına alınacak kişinin menfaatlerine yönelik karar verileceğidir. Bunun dışında kısıtlılar, haysiyetsiz yaşam süren kişiler, kamu görevlerinden yasaklanmış olanlar, menfaatleri vasi atanacak kimse ile çatışan kimseler, aralarında husumet bulunan kişiler birbirlerine vasi olarak atanamazlar.

Vasilik Hangi Durumlarda Uygulanır?

Vasilikte amaç, vasi atanacak kimsenin çıkarlarını korumak olacaktır. Bir kimseye vasi atanması için 5 farklı durum vardır. Bunlar; kişinin reşit olmaması, kişinin akıl hastalığı veya akıl zayıflığına (geriliğine) düşmesi, kötü alışkanlıkları bağımlılık olarak edinmesi (kumarbazlık, içki veya uyuşturucu bağımlılığı, savurganlık hali), 1 yıldan daha fazla mahkumiyet ile hapis cezasına çarptırılması ve kişinin kendi isteği ile kısıtlanması halinde vasi atama işlemi gerçekleşir.

Vasilikte Aranan Şartlar Nelerdir?

Vesayet makamının kişiyi vasi olarak atamasında arayacağı öncelikli şart, vasi olarak atanacak kimsenin ergin olmasıdır. Ergin olması demek, kişinin 18 yaşını doldurmuş olmasının yanı sıra fiil ehliyetine sahip olması demektir. Yani kendi başına borçlandırıcı işlem altına girebilmesidir. -Haklı sebepler mani olmadıkça vesayet makamı, vesayet altına alınacak kişinin öncelikle eşini veya yakın hısımlarından birini vasi atayabilir. Böyle bir şey mümkün değilse kişinin anne veya babasının gösterdiği kimseler vasi olarak atanabilir. Bu da mümkün değilse vesayet makamı yerleşim yerinde bulunan ve vasilik görevi için uygun şartlara sahip olan bir kimseyi vasi olarak atayabilir. 60 yaşını doldurmuş olanlar, bedensel engelliler, sürekli bir hastalığı olan kimseler, başka kimselere vasilik yapanlar; Cumhurbaşkanı, bakan, Meclis üyesi olan kişiler, hakim ve savcılar vasilikten kaçınma hakkına sahiptirler.

Vesayet Nedeniyle Kısıtlama

Vesayet, kişilerin kendi işlemlerini yerine getirmemesi halinde bu işlemlerini yerine getirmesi için, kişilerin korunmasını esas alan kurumdur.

Kişiler, 18 yaşından küçük olup velayet sahibi olmamaları halinde, akıl hastalığı seviyesinin kişinin kendi hukuki işlemlerini yerine getirememeleri durumunda, savurganlık halinde, alkol bağımlılığında, uyuşturucu bağımlılığı halinde, ekonomik savurganlık içerisinde yer alan kişiler; 1 yılı aşkın özgürlüğü bağlayıcı ceza yani hapis cezası alan kişiler, kendi istekleri üzerine vasi atanmasını istemeleri ile kısıtlanabilir. Yani vesayet altına alınabilirler. Kısıtlanan kişi, kısıtlama kararı ile birlikte fiil ehliyeti elinden alınmış olur ve sınırlı ehliyetsiz durumuna düşmüş olur.

Vasi davasının diğer adı vesayet davasıdır. Vasi davasına göre vasi atanması gerçekleştirilecektir.
Vasi davası açılabilmesi için;

Vasiliğe atanan kişi, bu durumun kendisine iletilmesinden itibaren on gün içinde vasilikten kaçınma hakkını kullanabilir.
Vasi Davası, vesayet altına alınacak olan kimsenin yerleşim yerinde bulunan Sulh Hukuk Mahkemesinde açılır.
Vasi davası sonucu, vasi kural olarak 2 yıl süre için atanır. Vesayet makamı, bu süreyi ikişer yıl uzatabilir. Dört yıl tamamlanınca vasi, vasilikten kaçınma hakkını kullanabilir.

Vasi davası açılınca, vesayet makamı mümkün mertebe vesayet altına alınacak kişinin yakınlarına bu hakkı verecektir.

Vasi davasında bir karşı taraf bulunmaz. Yani vasi davasında yalnızca kişinin kendi durumu belirlenir bu vasi davası vesayet altına alınacak kişiye karşı değil onun menfaatleri doğrultusunda açılmıştır.

Vasiliğe İtiraz Nasıl Yapılır?

Vasi davası sonucunda vasi iki yıl süre ile atanır. Vesayet makamı bunu ikişer yıl uzatma hakkına sahiptir. 4 yıl vasilik yapan kişi vasi davası açarak vasilikten kaçınma hakkına sahip olur. Vasi olarak atanan kimse, atanmasından itibaren 10 gün içerisinde itiraz hakkına sahiptir.

İlgili kimseler de vasi atanmasından itibaren, 10 gün içerisinde vasi atanmasına itiraz edebilir. Ayırt etme gücüne sahip olan kişiler, vasinin kararlarına itiraz etmek için vesayet makamına başvurabilir. Vasi davası açabilirler. Vesayet makamı bunu araştırıp karar vermek durumundadır.

Vasi Davasından Nasıl Vazgeçilir?

Vasi davası açıldıktan sonra kişilerin dava hakkında tasarruf yetkisi devam eder. Bu tasarruf yetkisi çerçevesinde açılan vasi davasında da talepte bulunan kişi feragat hakkından vazgeçebilir. Yani davayı açmaktan vazgeçme hakkına davayı açan hala sahiptir. Vasi, vasi davasından vazgeçme isteğinin mahkeme merciine bildirilmesiyle birlikte dava geri çekilmiş olur.

Vasi Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme

Vasi davasında görevli ve yetkili mahkeme, kısıtlanacak olan kimsenin vasi davası öncesinde yaşadığı yerleşim yerinde bulunan Sulh Hukuk Mahkemelerinde açılır.

Vasi Davasında Zaman Aşımı Süresi

Vasi Davası sorumluluk davası olarak geçmektedir. Sorumluluk davalarında vasiye karşı açılacak olan tazminat davaları zaman aşım süresi kesin hesap tarihinden itibaren 1 yıldır.

Vasi olarak atanan kimseler, atanmanın kendilerine tebliğinden itibaren 10 gün içerisinde itiraz etme durumundadırlar.

İlgili olan herkes, vasinin atandığını öğrendiği günden başlayarak 10 gün içerisinde atamanın kanuna aykırı olduğunu ileri sürebilir.

Hesap yanlışlığı veya sorumluluk sebebi, kesin hesabın tebliğ edildiği tarihten itibaren 10 yıl sonra öğrenilmiş olsa dahi, vesayet nedeniyle ortaya çıkacak tazminat davalarını açma hakkı, belirlenen 10 yıllık mutlak zamanaşımı süresi geçince zamanaşımına uğramış olur.