Yabancı uyruklu işçi çalıştırma iş hukuku kapsamında iş kanununun son dönemde gereksinimlerinin artmasından kaynaklı emsal kararlar alınmasına yol açmıştır.Ülkeler arası ilişkiler ve ekonomik sebeplerden kaynaklı yabancı işçi sayısının artması ile günümüzde bazı problemlerle karşılaşılmaktadır.
Yabancı çalıştırma izni nereden ve nasıl alınır
Küreselleşme ve göçlerin etkisiyle günümüzde pek çok şirket yabancı işçi çalıştırmaktadır. Türkiye’nin taraf olduğu iki ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe, yabancı kişilerin Türkiye’de çalışmaya başlamadan önce izin almaları gerekmektedir. Yabancılar bu izni tek başlarına alamazlar, işverenlerinin katılımı gerekmektedir. Bu başvurular yetkili aracı kurum tarafından da yapılabilir. Yabancılar için çalışma izni almak için başvur yurt dışında Türkiye Cumhuriyeti Büyükelçiliklerine yapılır bakanlığa iletilir, yurt içinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na başvuru yapılmalıdır. Çalışma izni başvurusunun değerlendirilmesinde uluslararası işgücü politikası dikkate alınır. Bu başvuru KEP adresi ve elektronik ortamda yapılmalı ve sonrasında yapılacak kağıt üzerine imzalı resmi başvuru ile desteklenmelidir. Eğer ülke çıkarları gerekli kılıyorsa ya da mücbir sebep(öngörülemeyen, beklenmedik haller) söz konusuysa çalışmaya başlamadan önce ilgili makama bilgi verilerek, çalışma süresi bir ayı geçmemek ve Bakanlık onayı alınmak suretiyle çalışma izni işe başladıktan sonra da verilebilir.
Yabancı işçi çalıştırma şartları nelerdir
- Bir iş yeri yabancı işçi çalıştırmak istiyorsa iş yerinde en az 5 Türk vatandaşının çalışıyor olması zorunludur. Birden fazla yabancı işçi çalıştırmak için iş yerinde her 1 yabancı işçi için 5 Türk vatandaşı çalışan olmak zorundadır.(Eğlence ve turizm sektöründeki şirket 10 Türk vatandaşı çalıştırıyor ise bu kural onlar için geçerli değildir.)
- İzin almak isteyen iş yeri ortağı yabancı ise, sermaye payının en az yüzde yirmisini karşılıyor olması gerekmektedir.(Bu yüzde yirmilik karşılık 40.000 TL nin üzerinde olmalıdır.)
- Yabancı çalışana ödenecek maaş, yaptığı iş, görevi ve emeğiyle orantılı olmalı,bunun yanı sıra asgari ücretten düşük olmamalıdır.
- Bir iş yerinin yabancı işçi çalıştırma izni isteyebilmesi için ödenmiş sermayesi en az 100.000 TL olmalıdır. İş yeri ihracat yapıyor ise son yıl ihracat tutarının 250.000 ABD Doları olması ya da yıllık cirosunun 800.000 TL olması gerekmektedir.
Yabancı çalıştırma izninin uzatılması
Çalışma başvurusunun olumlu değerlendirilmesi halinde çalışma iznini uzatmak isteniyorsa bunun için de başvuru yapılmalıdır. Uzatma başvurusu, verilen sürenin dolmasına altmış gün kalmasından itibaren ve her koşulda çalışma izni süresi dolmadan yapılır. Bu süre dolduktan sonra uzatma başvurusu yapılırsa reddedilecektir. Bu başvuru olumlu karşılanırsa yabancıya aynı işverenle olması halinde ilk seferde en çok 2, sonraki başvurularda ise en çok 3 yıla kadar izin verilir. Uzatma başvurusu yapacak şirketlerin vergi borcu olmamalıdır, SGK borcu olmamalıdır.
Yabancı işçi çalıştırmak için gerekli belgeler nelerdir
Personel için yurtiçi başvuruda istenilen belgeler şunlardır:
- Yeminli tercüman tarafından çevirilmiş Diploma kopyası
- Yabancı ve işveren tarafından imzalanmış İş sözleşmesi
- Yeminli tercüman tarafından çevirilmiş Pasaport kopyası
- Referans mektubu(gerekliyse)
- İkamet izni kopyası(en az altı ay geçerli olmalıdır.)
- Mevcut çalışma izninin orjinali
İşveren için yurtiçi başvuruda gerekli belgeler şunlardır:
- Şirketin ödenmemiş vergi borcu olmadığına dair belge,
- Kurumun geçen yıla ait bilanço ve kar zarar tablosu
- Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı adresli çalışma izni formu
- Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı adresli bir çalışma izni başvuru dilekçesi
- Şirketin faaliyet bölgesi
- Organizasyonun güncel sermayesi ve katılım yapısını içeren Türk Ticaret Sicili Gazetesi
- Online başvuru sistemini kullanmaya yetkili kişinin vekaletnamesi(noter onaylı olmalıdır)
Yurtdışı başvurularda istenilen belgeler ise şunlardır:
Personelden beklenen belgeler:
- İş sözleşmesi ya da resmileşmiş iş teklifi
- Çalışma izni başvuru formu
- Bir adet fotoğraf
- Pasaport
İşverenden beklenen belgeler:
- Yabancının diploma kopyası
- Yabancının pasaport kopyası
- Yabancının referans mektubu(gerekirse)
- İş sözleşmesi
- Çalışma ve sosyal güvenlik bakanlığı adresli bir çalışma izni başvuru dilekçesi
- Çalışma ve sosyal güvenlik bakanlığı adresli bir çalışma izni formu
Bildirim zorunluluğu var mıdır
Süresiz veya bağımsız çalışma izni bulunan çalışanlar ve yabancı kişi çalıştıran işverenler çalışma izni ya da bu iznin muafiyeti kapsamında çalışma başlangıcı ve bitişi halleri ile çalışma izni veya bunun muafiyetinin iptalini gerektirecek durumları on beş gün içerisinde Bakanlığa bildirme yükümlülüğü altındadır.
SGK’dan faydalanabilirler mi?
Başvuru yurt içinden yapılmış ise çalışma izni başlangıç tarihini izleyen 30 gün içinde, yurtdışından yapılmış ise yabancının Türkiye’ye geliş tarihinden 30 gün içinde SGK sigortalı girişinin, en az Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına beyan edilmiş ücret üzerinden, yapılması zorunludur. Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliğinin 55’inci maddesinde; yabancıların hangi durumlarda ve ne kadar süre ile çalışma izninden muaf oldukları belirtilmektedir. Muafiyet hükümlerinden yararlanacak yabancılar için çalışma izni, düzenlenen yabancılarda olduğu gibi sosyal güvenlikle ilgili yükümlülüklerin ilgili işverenlerce yerine getirilmesi zorunludur. Karşılıklılık esasına dayalı olarak uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmış ülke uyruklu yabancılardan sigorta primlerinin kendi ülkesinde ödenmeye devam ettiği kanıtlanan yabancılar Türkiye’de sosyal güvenlik yükümlülüklerinden muaftırlar(Sözleşmelerde öngörülen süreler kadar).
Yabancı işçi çalıştırma cezası var mıdır
Uluslararası İşgücü Kanununa göre
Bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeksizin,
- Bağımsız veya süresiz çalışma izni ile çalışan yabancıya dört yüz Türk lirası,
- Yabancı çalıştıran işverene her bir yabancı için dört yüz Türk lirası,
Çalışma izni olmaksızın,
- Bir işverene bağlı olarak çalışan yabancıya iki bin dört yüz Türk lirası,
- Bağımsız çalışan yabancıya dört bin sekiz yüz Türk lirası,
– Yabancı çalıştıran işverene veya işveren vekiline her bir yabancı için altı bin Türk lirası, tutarında idari para cezası verilir. Sayılan fiillerin tekrarlanması hâlinde idari para cezaları bir kat artırılarak uygulanır. Çalışma izni olmadan çalıştığı tespit edilen yabancılar sınır dışı edilmek üzere İçişleri Bakanlığına bildirilir. İşveren veya işveren vekili, çalışma izni bulunmayan yabancının ve eş ve çocuklarının barınma giderlerini, ülkelerine dönmeleri için gerekli masrafları ve gerektiğinde sağlık harcamalarını karşılamak zorundadır. Bu gider, masraf ve harcamaların Göç İdaresi Genel Müdürlüğü bütçesinden karşılanması hâlinde, ödenen tutarlar, işveren veya işveren vekilinden tahsil edilir. Buna ilişkin usul ve esaslar İçişleri Bakanlığı ve Bakanlıkça müştereken belirlenir. Yabancı işçi çalıştırmayla ilgili problemlerinize yönelik hukuki danışmanlık ve avukatlık hizmeti almak için Farah Hukuk Avukatlarıyla görüşebilirsiniz.
Yabancı İşçilerin Çalıştırılmasında Görevli ve Yetkili Mahkeme
Yabancı işçi çalıştırılmasıyla ilgili çıkabilecek uyuşmazlıklarda görevli mahkemeler İş Mahkemeleri, İş Mahkemelerinin bulunmadığı yerlerde Asliye Hukuk Mahkemeleri iken yetkili mahkeme ise işyerinin bulunduğu yer mahkemesi veya davalının yerleşim yeri mahkemesi olduğunu söylemek mümkündür.
