Nitelikli Hırsızlık Suçu Cezası ve Şartları Nelerdir? konusu hırsızlık suçundan farklı ele alınması gereken bir suç türüdür.Öyle ki suçun tanımı ve cezasında farklılıklar oluşmaktadır.
Hırsızlık Nedir?
Hırsızlık, kanunda zilyedinin rızası olmadan başkasına ait taşınır bir malı, kendisine veya başkasına bir yarar sağlamak maksadıyla bulunduğu yerden almak olarak tanımlanmıştır. Bu tanım doğrultusunda zilyedinin rızası olmadan başkasına ait taşınır malı kendisine veya başkasına yarar sağlamak maksadıyla alan kişi hırsızlık suçu işlemiş olacaktır. Hırsızlık suçu kanunda tanımlanmış olan basit haliyle işlenmiş olabileceği gibi yine kanunda sıralanan nitelikli haller ile de işlenebilmekte olup suçun niteliğine göre ağırlaştırıcı yahut hafifletici sebepler söz konusu olabilmekte ve hükmedilecek ceza değişebilmektedir. Makalemizde nitelikli haller ve hükmedilecek cezalar detaylı olarak açıklanmıştır.
Basit Hırsızlık Suçu
Basit hırsızlık suçu Türk Ceza Kanunu 141. Maddesinde düzenlenmiş olan hırsızlığın temel halidir. Yukarıda açıklamış olduğumuz üzere hırsızlığın tanımındaki suçu işleyen kişi herhangi bir nitelikli hal de mevcut değil ise basit hırsızlık suçundan yargılanacak, cezası suçun tanımında belirtilen süreler arasında belirlenecektir. Hafifletici ve ağırlaştırıcı nitelikli haller oluşmamıştır.
Nitelikli Hırsızlık Suçu
Bir suçun nitelikli hallerinden bahsettiğimizde, o suçun cezasını artıran yahut azaltan yani kanunda temel tanımda verilen ceza süresini değiştiren hallerden bahsetmiş olmaktayız. Hırsızlık suçunun nitelikli halleri kanunda aşağıdaki şekilde belirlenmiştir.
- Kime ait olursa olsun, kamu kurum ve kuruluşlarında veya ibadete ayrılmış yerlerde bulunan ya da kamu yararına veya hizmetine tahsis edilen eşya hakkında,
- Herkesin girebileceği bir yerde bırakılmakla birlikte kilitlenmek suretiyle ya da bina veya eklentileri içinde muhafaza altına alınmış olan eşya hakkında,
- Halkın yararlanmasına sunulmuş ulaşım aracı içinde veya bunların belli varış veya kalkış yerlerinde bulunan eşya hakkında,
- Bir afet veya genel bir felaketin meydana getirebileceği zararları önlemek veya hafifletmek maksadıyla hazırlanan eşya hakkında,
- Adet veya tahsis veya kullanımları gereği açıkta bırakılmış eşya hakkında,
- Elektrik enerjisi hakkında,
İşlenmesi hâlinde, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
Suçun;
- Kişinin malını koruyamayacak durumda olmasından veya ölmesinden yararlanarak,
- Elde veya üstte taşınan eşyayı çekip almak suretiyle ya da özel beceriyle,
- Doğal bir afetin veya sosyal olayların meydana getirdiği korku veya kargaşadan yararlanarak,
- Haksız yere elde bulundurulan veya taklit anahtarla ya da diğer bir aletle kilit açmak suretiyle,
- Bilişim sistemlerinin kullanılması suretiyle,
- Tanınmamak için tedbir alarak veya yetkisi olmadığı halde resmi sıfat takınarak,
- Barınak yerlerinde, sürüde veya açık yerlerde bulunan büyük veya küçükbaş hayvan hakkında,
İşlenmesi hâlinde, üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
Suçun, beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda olan kimseye karşı işlenmesi halinde, verilecek ceza üçte biri oranına kadar artırılır.
Hırsızlık suçunun işlenmesi amacıyla konut dokunulmazlığının ihlali veya mala zarar verme suçunun işlenmesi halinde, bu suçlardan dolayı soruşturma ve kovuşturma yapılabilmesi için şikayet aranmaz.
Nitelikli Hırsızlık Suçunun Cezası Ne Kadardır?
Zilyedinin rızası olmadan başkasına ait taşınır bir malı, kendisine veya başkasına bir yarar sağlamak maksadıyla bulunduğu yerden alan kimseye bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilir. Kanunda suçun temel tanımında belirtildiği üzere temel ceza bir yıldan üç yıla kadar hapis olmakla birlikte suçun yukarıda belirtilen nitelikli haller mevcut ise cezada artırıma gidilebileceği gibi hafifletici sebeplerin mevcudiyeti halinde de indirime gidilebilmektedir. Peki nedir bu hafifletici sebepler?
Nitelikli Hırsızlık Suçunda Hafifletici Sebepler
- Hırsızlık suçunun hafifletici yani daha az cezaya hükmedilmesini gerektiren sebepleri aşağıdaki gibi belirlenmiştir.
- Paydaş veya elbirliği ile malik olunan mal üzerinde,
- Bir hukukî ilişkiye dayanan alacağı tahsil amacıyla,
İşlenmesi hâlinde, şikâyet üzerine, fail hakkında iki aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezasına hükmolunur.
- Hırsızlık suçunun konusunu oluşturan malın değerinin azlığı nedeniyle, verilecek cezada indirim yapılabileceği gibi, suçun işleniş şekli ve özellikleri de göz önünde bulundurularak, ceza vermekten de vazgeçilebilir.
- Hırsızlık suçunun, malın geçici bir süre kullanılıp zilyedine iade edilmek üzere işlenmesi hâlinde, şikâyet üzerine, verilecek ceza yarı oranına kadar indirilir. Ancak malın suç işlemek için kullanılmış olması hâlinde bu hüküm uygulanmaz.
- Hırsızlık suçunun ağır ve acil bir ihtiyacı karşılamak için işlenmesi hâlinde, olayın özelliğine göre, verilecek cezada indirim yapılabileceği gibi, ceza vermekten de vazgeçilebilir.
Nitelikli Hırsızlık Suçu Cezası Paraya Çevrilir mi?
Kısa süreli hapis cezası (kanunda belirtildiği üzere 1 yıl ve aşağı süreli hapis cezalarıdır.), suçlunun kişiliğine, sosyal ve ekonomik durumuna, yargılama sürecinde duyduğu pişmanlığa ve suçun işlenmesindeki özelliklere göre adli para cezasına çevrilebilmektedir. Yukarıda belirtildiği gibi nitelikli hırsızlık suçunun cezası ağırlaştırıcı sebepler mevcut ise 1 yıldan aşağı olamamakta ve paraya çevrilememektedir. Yukarıdaki hafifletici sebeplerin varlığı halinde hükmedilecek ceza 1 yıl ve altında olursa gereken şartların da mevcudiyeti halinde cezanın para cezasına çevrilmesi mümkün olacaktır.
Detaylı bilgi için Hapis Cezasının Ertelenmesi ve Paraya Çevrilmesi konulu makalemizi inceleyebilirsiniz.
Gece Vakti Yapılan Hırsızlık Suçu Nitelikli Hal Midir?
Hırsızlık suçunun gece vakti işlenmesi hali de cezanın arttırılmasını gerektiren nitelikli hallerden biridir ve bu halde verilecek cezanın üçte birine kadar artırılmasına karar verilir.
Gece vaktinden anlaşılması gereken ise; güneşin doğuşundan 1 saat öncesi ile güneşin batmasından 1 saat sonraki zaman dilimidir.
Mağaza Hırsızlığı
Mağaza hırsızlığı nitelikli hal bulunmadığı zamanlarda basit hırsızlık suçunu oluşturacağından TCK 141. madde uyarınca bir yıldan üç yıla kadar ceza verilmektedir.
Bilişim Yoluyla Hırsızlık
Bilişim sistemlerinin kullanılması suretiyle işlenilen hırsızlık, suçun nitelikli halini oluşturmakta olduğundan kanunda belirtildiği üzere üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
Hırsızlık Suçunun Teşebbüs Halinde Kalması
TCK 35. madde uyarınca:
Kişi, işlemeyi kastettiği bir suçu elverişli hareketlerle doğrudan doğruya icraya başlayıp da elinde olmayan nedenlerle tamamlayamaz ise teşebbüsten dolayı sorumlu tutulur.
Cezasına gelince kanunda belirtildiği üzere hırsızlık suçuna teşebbüs halinde verilecek cezanın dörtte birinden dörtte üçüne kadarı indirim uygulanır.
Nitelikli Hırsızlık Suçunda Etkin Pişmanlık
Etkin pişmanlık, kişinin suçunu tamamlamış olmasının ardından henüz kovuşturma başlamamak koşuluyla, bizatihi pişmanlık duyması ve mağdurun uğradığı zararı geri verme yahut tazmin yolları ile tamamen gidermesi durumunda söz konusu olmaktadır. Bu halde ceza üçte ikisi oranında indirilir. Şayet etkin pişmanlık kovuşturma başladıktan sonra ancak hüküm verilmeden önce gösterilmiş ise indirim yarı oranında olacaktır. Etkin pişmanlık durumunda ceza indirimine gidilebilecek suçlar kanunen belirlenmiş olup hırsızlık suçu da bunar arasında yer aldığından etkin pişmanlık dolayısıyla hırsızlık suçundan alınacak cezalarda indirim söz konusu olabilmektedir.
Nitelikli Hırsızlık Suçunda Tutuklu ve Tutuksuz Yargılama
Tutuklama, kuvvetli suç şüphesinin varlığını gösteren somut delillerin ve bir tutuklama nedeninin bulunması halinde, delillerin korunması, şüpheli veya sanığın kaçmasını engelleme gibi nedenlerle geçici olarak başvurulan bir koruma tedbiri olarak ifade edilebilir. Şüpheli ve sanığın özgürlüğünün hakim kararı ile sınırlandırılarak tutukevi denilen yere konmasıdır.
Ceza Yargılamaları bakımından esas olan tutuksuz yargılamadır. Yargılamalar bakımından tutuklama tedbiri istisnai niteliktedir. Tutuklu yargılanmayı gerektiren şartlar mevcutsa, mahkumiyet halinde hükmedilecek ceza da göz önünde bulundurularak mahkeme yargılamanın selameti açısından tutuklama kararına da hükmedebilir.
Tutuklama kararı ve bu karara itiraz hakkında detaylı bilgi için Tutuklama Kararına İtiraz konulu makalemize göz atabilirsiniz.
Nitelikli Hırsızlık Suçunda Zamanaşımı Süresi
Hırsızlık suçunda zamanaşımı süreleri basit hırsızlık için 8 yıl olarak belirlenmişken nitelikli hırsızlık halinde ise bu süre 15 yıl olmaktadır.
Nitelikli Hırsızlık Suçunda Görevli ve Yetkili Mahkeme
Nitelikli hırsızlık suçu bakımından görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemeleridir.
Yetkili mahkeme bakımından Ceza Muhakemesi Kanunu’nda yer alan yetki kuralları gereği, suçun işlendiği yer mahkemesi yetkili mahkeme olacaktır.
