Ödenmeyen Çek Nasıl Tahsil Edilir? sorusu son dönemde çek kanununda değişmesi ve çekte ceza durumunun belirlenmesi ile sıkça araştırılan ve merak edilen bir konu haline gelmiştir.
Çek Nedir?
Çek, bir kimsenin, bankadaki hesabından belgede yazılı miktar kadarının belgede adı yazılı olana ya da onun belgeyi havale ettiği kimseye ya da belgeyi taşıyana ödenmesi için düzenlediği, belli biçim ve özelliği olan yazılı belge olarak tanımlanabilir Türk Ticaret Kanunu’nda sınırlı sayıda belirlenmiş olan kambiyo senetlerinden biridir.
Çekin Hukuktaki Karşılığı
Ticaret hukukunda, kambiyo senetleri, hisse senedi gibi kıymetli evrakların bir alt türü olarak incelenen senetlerdir.
Poliçe, bono, çek gibi türleri bulunur. Dolayısıyla, çekler de bu kambiyo senetlerinden biridir. Diğer kıymetli evraklardan en büyük farkı ise el değiştirme özelliklerinin oldukça yüksek olmasıdır. Bu özelliğinden dolayı kambiyo senetleri, ticari işlemlerin vazgeçilmezi olmuş ve kredi gibi bir ödeme aracı olarak kabul görmüştür.
Çek Alırken Dikkat Etmemiz Gereken Hususlar Nelerdir?
Çekte bulunması kanunen zorunlu olan bazı kayıtlar öngörülmüştür. Şayet çek bu kayıtları içermiyor ise geçersizdir. Bu nedenle çek alırken;
- çek sözcüğünün bulunup bulunmadığını,
- belirli bir miktarın kayıtsız şartsız ödenmesi konusunda havaleyi içerip içermediğini,
- muhatap, düzenleme tarihinin bulunmasını
- düzenleyenin imzasını,
- banka tarafından verilen seri numarası ile karekodu ihtiva etmesine (yabancı bankalar tarafından bastırılan çekler muaf)
muhakkak dikkat etmeniz gerekir.
Çek İcra Takibine Nasıl Konur?
Çekin tahsili bakımından İcra ve iflas hukukumuzda kambiyo senetlerine özgü takip yolları
- Haciz yolu (İİK 168-170b)
- İflas yolu (İİK 171 vd.)
ile olmak üzere ikiye ayrılır.
Detaylı bilgi için Ödemeyen Senet Nasıl Tahsil Edilir başlıklı yazımızı da incelemenizi tavsiye ederiz.
Çek kambiyo senedi olduğundan kendine özgü takip yoluna başvurulabilmekte iken genel haciz yolu ile de takip edilmesi mümkündür.
Bankaya usulüne uygun olarak ibraz edilmiş ve karşılıksız çıkmış bir çek, aslı ile birlikte yada çek bankaya sunulmuş fakat kısmen karşılıksız çıkmış ise banka çekin aslını bünyesinde bulunduracağından ön ve arka yüzünün fotokopileri ile birlikte icra takibine konulmak üzere takip talebiyle beraber yetkili icra müdürlüğüne verilir. Evrakları alan icra müdürlüğü borçluya ödeme emri gönderir.
Çek’e İstinaden Yapılan İcra Takibine itiraz hususunda çek bir kambiyo senedi olduğundan ödeme emrine itiraz 5 gün içerisinde yapılmalıdır. Bu süre ödeme emrinin tebliğinden itibaren başlamaktadır ve hak düşürücü süredir.
Senet ve Çek tahsillerinizde problem yaşamadan hızlı ve etkin sonuç almak için Farah Hukuk avukatlarımızla iletişime geçiniz.
Çek Vadesinden Önce Tahsil Edilir Mi?
Ticaret hayatında çekin üzerinde yazan vadeden önce bozdurulması kişinin ticari itibar kaybı yaşamasına sebep olmakta ve ticaret hayatında büyük zorluklar yaşamasına neden olmaktadır. Zira çeki yazan kişi çekin vadesinden önce bozdurulmasından memnun olmayacaktır.
Çek Kırdırma,
Peki kişi, çeki vadesinden önce tahsil etmek istemesi durumunda ne yapmalıdır? Çek bozdurma veya kırdırma olarak bilinen yönteme başvurmak suretiyle bu işlem gerçekleştirilebilmektedir
Bu haktan yararlanmak isteyen kişiler, çekin bir fatura karşılığı verilen hizmete bağlı olarak alınması durumunda bankadan çek kırdırma ya da faktöring firmaları üzerinden bu işlemi yapabilmektedirler. Ancak çekin vadesinden önce tahsil edilmek istenmesinden dolayı bu yola başvurulması, belirli bir komisyon ve masraf tutarı kesintisi yapılacağından çekte yazan meblağın daha az miktarının alınmasına sebep olacaktır.
Çek Ödenmezse Ne Olur?
Çekin ödenmemesi durumunda alacaklının nasıl bir yol izleyeceği merak edilen bir husustur.
Süresi içinde ibraz edilen bir çekin ödenmemesi halinde söz konusu ‘ödememe’ durumu kanunen öngörülen yollardan biri ile tespit ettirilmelidir. Ödememeyi usulüne uygun tespit ettirmeyen hamil başvuru hakkını yitirir.
TTK m. 810 uyarınca:
Ödememe halini tespit ettirdikten sonra başvuru hakkını kullanan hamil,
- Çekin ödenmemiş bedelini
- İbraz tarihinden itibaren temerrüt faizini
- Masraflarını
- Bedelin binde üçünü aşmamak üzere komisyon ücretini talep edebilir.
Bu konuda herhangi bir hak kaybı yaşamamanız ve aleyhinize olacak bir duruma sebebiyet vermemeniz adına detaylı bilgi ve hukuki destek için Farah Hukuk avukatları ile iletişime geçmenizi öneririz.
Çekin İbraz Süresi Nasıldır?
Çek ibraz süreleri aşağıdaki gibidir:
- Çek düzenlendiği yerde ödenecekse 10 gün
- Düzenlendiği yerden başka bir yerde ödenecek ise 1 ay
Çekin başka bir ülkede ödenecek olması durumunda;
- Düzenleme ve ödeme yerleri aynı kıtada ise 1ay
- Düzenleme ve ödeme yerleri farklı kıtalarda ise 3 aylık sür içerisinde bankaya ibraz edilmeleri gerekir.
Çek Nasıl Ciro Edilir?
Emre yazılı senetlerin devrinde cirodan söz edebilmekteyiz. Çekte ciro diğer kambiyo senetlerinden farklı olarak;
- İbraz süresi bitmeden yapılmalıdır.
- Muhatabın yaptığı ciro çekte batıldır.
- Aksi kanıtlanmadığı sürece tarihsiz bir ciro ibraz süresi içinde yapılmış sayılır.
- Çek hangi türde yazılmış ise ona göre devredilir.
- Çekin ciro edilmesi için emre yazılı olması gerekmektedir.
Çekin İcraya Konmasında Zaman Aşımı
Hamilin açacağı davalarda, zaman aşımı süresi, ibraz süresinin bitiminden itibaren 3 yıldır.
Hamile ödeyen kişilerden birisinin (sorumlu) açacağı davalarda ise, zaman aşımı süresi, çeki isteyerek ödediği veyahut çekin ödenmesinin kendisinden dava yolu ile talep edildiği tarihten itibaren 3 yıldır.
Çek İcra Takibinde Yetkili Mahkeme
Çek takibinde, takip işlemlerini yürütmek bakımından yetkili icra dairesi
- çek keşide yerinde
- muhatap banka şubesinin bulunduğu yerde
- genel yetki kuralı olana borçlunun yerleşim yerinin bulunduğu yer icra dairesidir.
