Haksız Rekabet Nedir?
Pazardaki, piyasadaki tüm katılımcıların adil bir biçimde rekabet edebilmesini sağlamak için haksız rekabet engellenmek istenmiştir. Haksız rekabet, kanunun tanımına göre; rakipler arasında ve tedarikçi ile müşteri arasında gerçekleşen dürüstlüğe aykırı ve aldatıcı davranışlardır. Demek ki bir fiilin haksız rekabet oluşturması için rakipler arasında ya da müşteri ile tedarikçi arasında olması gerekir. Ayrıca bu fiilin aldatıcı ve dürüstlük kurallarına aykırı olması gerekmektedir.[vc_row][vc_column][vc_column_text]Haksız Rekabet Şartları Nelerdir?
Haksız rekabetin tek şartı rekabetin dürüstlük kurallarına aykırı, güven kurallarına aykırı veya aldatıcı şekilde gerçekleşmesidir. Bunun dışında haksız rekabet için şart aranmaz. Haksız rekabetin gerçekleşmesi için zarar, kusur veya tarafların rakip olması da aranmaz. Yalnızca rekabet kurallarının dürüstlüğe aykırı şekilde aşılması yeterlidir.[vc_row][vc_column][vc_column_text]Haksız Rekabet Sayılan Durumlar Nelerdir?
Rekabet kurallarını aşan dürüstlük kurallarına aykırı ve aldatıcı her türlü eylem haksız rekabet sayılabilir. Ticaret Kanunu’nda haksız rekabet sayılan durumlar yer almaktadır. Fakat bunlar sınırlandırıcı değildir, yani burada yer almayan durumlar da haksız rekabet oluşturabilir. Kanunda sayılan haller şu şekildedir;[vc_tta_accordion active_section="" collapsible_all="true"][vc_tta_section title="Dürüstlük Kuralına Aykırı Reklamlar ve Satış Yöntemleriyle Haksız Rekabet" tab_id="durustluk-kurallarina-aykiri-reklam-ve-satis-yontemleriyle-haksiz-rekabet"][vc_column_text]Ticarette reklamlar ve satış yöntemleri müşteri ile tedarikçi ilişkisi bakımından çok önemlidir. Müşteri ile tedarikçi arasındaki ilişkide dürüstlük rekabetin adil olmasını sağlamaktadır. Satışları arttırmak amacıyla dürüstlük kuralına aykırı reklamlar ve satış yöntemleri uygulanabilmektedir. Dürüstlük kuralına aykırı reklamlar ve satış yöntemleri kötüleme, gerçekdışı ve yanıltıcı bilgi verme, aldatıcı ve karşılaştırmalı reklam ve karışıklığa neden olma fiileriyle gerçekleşebilir. Fakat bu fiiller dışında başka hareketlerle de dürüstlük kuralın aykırı reklamlar ve satış yöntemleriyle haksız rekabetin ortaya çıkması mümkündür.[vc_tta_section title="Kötüleme İle Haksız Rekabet" tab_id="koyuleme-ile-haksiz-rekabet"][vc_column_text]Rakip şirketi, malı ya da kişileri kötüleme haksız rekabeti ortaya çıkarmaktadır. Kötüleme ile haksız rekabetin şartları;- Kötüleme içeren bir açıklama ya da hareket olmalıdır.
- Kötüleme hareketi yanlış, yanıltıcı veya incitici nitelikte olmalıdır.
- Kötüleme karşı tarafın kişisel değerlerine yönelik olmalıdır.
- Bilgi verme durumu olmalıdır.
- Verilen bilgi rakibin kişisel değerlerine, ticari ahlakına ya da iktisadi gücüne yönelik olmalıdır.
- Verilen bilgi gerçekdışı ya da yanıltıcı olmalıdır.
- Aldatıcı reklamlar
- Kötüleyici reklamlar
- Karşılaştırmalı reklamlar
- Abartılı reklamlar
- Tanıkların ve bilimsel verilerin kullanıldığı reklamlar
- Eleştiri içeren reklamlar
- Müşterilerle sözleşme yapabilmek için başkalarıyla yaptıkları sözleşmeye aykırı davranmaya yöneltmek.
- Üçüncü kişilerin vekillerin, işçilerine ve yardımcılarına haketmedikleri ve onları işlerini yaparken sorumluluklarına aykırı davranmaya yönlendirebilecek para, eşya vb. bir yarar sağlayarak çıkar sağlamaya çalışmak.
- İşverenlerinin işle veya üretimle ilgili sırlarını ortaya çıkarmaları için işçilere, vekillere ve yardımcılara yönlendirmede bulunmak.
- Satış veya tüketici kredisi için sözleşme imzalamış olan kişiyi kendisiyle sözleşme yapabilmesi için yaptığı sözleşmeden dönmesine yöneltmek.
- Kendisine emanet edilen plan, hesap veya teklif gibi bir üründen yetkisi olmadan yararlanmak.
- Üçüncü kişilere ait olan plan, hesap veya teklif gibi bir ürünün kendisine yetkisiz bir biçimde verildiğini bilmesi gereken kişinin bunlardan faydalanması.
- Başkasına ait satışa hazır ürünleri, uygun seviyede bir katkı sunmaksızın, teknik çoğaltma ile çoğaltarak yaralanmak.
- Üretim ve iş sırlarının özellikle, gizlice ve izinsizce veya başka hukuka aykırı bir şekilde öğrenilmesi.
- Rekabet ilişkisinin varlığı
- Kanun veya sözleşme ile rakiplere yüklenen ya da olağan karşılanan iş şartlarına uyulmaması
- Kanundan önemli ölçüde ayrılan işlem şartları dürüstlük kuralına aykırıdır ve haksız rekabete yol açar.
- İçerisinde bulunduğu sözleşmenin niteliğine önemli ölçüde aykırı şekilde hak ve borç ile ilgili işlemlerin yer aldığı işlem şartları dürüstlük kuralına aykırıdır ve haksız rekabete yol açar.
Haksız Rekabet Unsurları Nelerdir?
Haksız rekabetten bahsedebilmek için bazı unsurların varlığı aranır. Kanuna göre haksız rekabet unsurları şu şekildedir;[vc_tta_accordion active_section="" collapsible_all="true"][vc_tta_section title="Rekabet" tab_id="rekabet"][vc_column_text]Haksız rekabetten söz edebilmek için doğal olarak ortada bir rekabetin var olması gerekir. Rekabetten söz edilemeyen durumlarda haksız rekabetin ortaya çıkması da mümkün değildir[vc_tta_section title="Dürüstlük kurallarına aykırı veya aldatıcı fiil" tab_id="durustluk-kurallarina-aykiri-veya-aldatici-fiil"][vc_column_text]Haksız rekabetin ortaya çıkması rekabet hakkının dürüstlük kurallarına aykırı olarak veya aldatıcı biçimde kullanılmasına bağlıdır.[vc_tta_section title="Zarar veya zarar tehlikesi " tab_id="zarar-veya-zarar-tehlikesi"][vc_column_text]Haksız rekabetin ortaya çıkması için zararın oluşmasına gerek yoktur, zarar tehlikesinin oluşması da yeterlidir. Ortada bir zarar veya zarar tehlikesi yoksa haksız rekabet gündeme gelmeyecektir.[vc_tta_section title="Nedensellik Bağı " tab_id="nedensellik-bagi"][vc_column_text]Dürüstlük kurallarına aykırı veya aldatıcı fiille oluşan zarar veya zarar tehlikesi arasında uygun bir nedensellik bağı olmaldır. Eğer oluşan zarar veya zarar tehlikesi rekabet kurallarına aykırı olan fille gerçekleşmediyse haksız fiilden söz edilemez.[vc_row][vc_column][vc_column_text]Haksız Rekabet Nasıl Engellenebilir? Haksız rekabet nasıl engellenebilir sorusunun cevabı hukuki yollara başvurulmasıdır. Kanunlar haksız rekabet durumunda hukuk ve ceza davaları açılabilmesini öngörmüştür. Haksız rekabetin önlenmesi için haksız rekabetin men’i davası, haksız rekabetin ref’i davası, tespit davası, maddi tazminat davası ve manevi tazminat davası açılabilir. Bu davalar sırasında hakim haksız rekabeti engellemek için ihtiyati tedbir kararı da verebilir. Haksız rekabetin haksız fiile ortaya çıktığı durumda ceza davası da açılabilir. Ceza davasının sonucunda haksız rekabet hapis ya da adli para cezalarıyla cezalandırılabilir.[vc_row][vc_column][vc_column_text]HAKSIZ REKABET DAVALARI
[vc_tta_accordion active_section="" collapsible_all="true"][vc_tta_section title="Haksız Rekabetin Tespiti Davası " tab_id="haksiz-rekabetin-tespiti-davasi"][vc_column_text]Haksız rekabetin tespiti davası yalnızca tespit amaçlı açılan davalardır. Bazı durumlarda haksız rekabetin tespit edilmesi yeterli olabilmektedir. Ayrıca başka davalarda haksız rekabetin varlığını delil olarak kullanmak isteyen kişiler de tespit davası açmaktadır. Davada hakim, gerekli gördüğü takdirde bilirkişiden de görüş alarak, haksız rekabetin var olup olmadığını tespit eder.[vc_tta_section title="Haksız Rekabetin Men’i Davası " tab_id="haksiz-rekabetin-meni-davasi"][vc_column_text]Haksız rekabetin oluşma ihtimali varsa ya da hala devam eden bir haksız rekabet hali varsa haksız rekabetin men’i davası açılabilir. Bu davaya haksız rekabetin önlenmesi davası da denilmektedir. Haksız rekabetin men’i davasında ortaya çıkmadıysa haksız rekabetin ortaya çıkmasının engellenmesi, hala devam eden bir haksız rekabet mevcutsa bunun durdurulması amaçlanır.[vc_tta_section title="Haksız Rekabetin Ref’i Davası " tab_id="haksiz-rekabetin-refi-davasi"][vc_column_text]Haksız rekabetin ref’i davası haksız rekabet sonucu ortaya çıkan sonuçların düzeltilmesi, eski hale getirilmesi amacıyla açılan bir davadır. Dava sonucunda haksız rekabetle oluşan maddi durumun ortadan kaldırılması, haksız rekabete yol açan gerçekdışı ve yanıltıcı ifadelerin düzeltilmesi veya eski hale getirme için kaçınılmaz ise haksız rekabete yol açan araçların ve ürünlerin imha edilmesine karar verilebilir. Bu dava tazminat davalarıyla karıştırılmamalıdır. Haksız rekabetin ref’İ davasında davacının zararı tazmin edilmez, haksız rekabetin sonuçlarının ortadan kaldırılması hedeflenir.[vc_tta_section title="Haksız Rekabette Ceza Davası " tab_id="haksiz-rekabette-ceza-davasi"][vc_column_text]Haksız rekabet hukuki sorumluluğun yanında bazı hallerde cezai sorumluluk da doğurur. Haksız rekabet sebebiyle kişilere hapis ve adli para cezası uygulanabilir. Ticaret Kanunu’nda haksız rekabet durumunda ceza gerektiren haller şu şekilde sıralanmıştır;- Haksız rekabet hallerinden birini kasten işlenmesi.
- Kendi tekliflerinin rakiplerininkilere tercih edilmesi için için kişisel durumu, ürünleri, iş ürünleri, ticari faaliyeti ve işleri hakkında kasten yanlış veya yanıltıcı bilgi verilmesi.
- Çalışanları, vekilleri veya diğer yardımcı kimseleri, çalıştıranın veya müvekkillerinin üretim veya ticaret sırlarını ele geçirmelerini sağlamak için aldatmak.
- Çalıştıranlar veya müvekkillerin, işçilerinin veya çalışanlarının ya da vekillerinin, işlerini gördükleri sırada cezayı gerektiren bir haksız rekabet fiilini işlediklerini öğrenip de bu fiili önlememeleri veya gerçeğe aykırı beyanları düzeltmemeleri.
- Tescil edilmiş bir ilaç markasına benzer ve tescil edilmemiş bir isimle, aynı amaç için kullanılacak ilaç üretmek haksız rekabet oluşturacaktır.
- Bir futbol takımının renkleri kullanılarak üretilen çantanın üzerinde taraftar ifadesinin yer almasıyla çantanın o takımın ürünüymüş izlenimi yaratılması haksız rekabet oluşturacaktır.
- Büyük puntoyla yazılan indirim miktarının altına okunması zor şekilde ufak puntoyla “...’ye varan” ifadesinin koyulması haksız rekabet oluşturacaktır.
- Bir yiyecek markasının reklamlarında “sağlıklı olan tek marka” olduğunu iddia etmesi karşılaştırmalı reklam sayılır ve haksız rekabet oluşturur.
- Bir bankanın başka bir bankanın müşterilerini arayarak daha yüksek faiz oranı vaat ederek, halihazırda paralarını tuttukları banka ile sözleşmelerini feshetmeye yöneltmesi haksız rekabeti meydana getirecektir.
- Yazılı basında yayımlanan şey, program, içerik, görüntü, ses veya ileti, bunların sahiplerinin veya ilan verenin haberi olmaksızın ya da onayına aykırı olarak yayımlanmışsa bahsedilen kuruluşlar sorumlu tutulabilir.
- Yazılı basında yayımlanan şeyin, programın, görüntünün, ses veya iletinin sahibinin veya ilan verenin kim olduğunun bildirilmesinden kaçınılmışsa bahsedilen kuruluşlar sorumlu tutulabilir.
- Başka sebepler dolayısıyla yazılı basında yayımlanan şeyin, programın, görüntünün, sesin, iletinin sahibinin veya ilan verenin meydana çıkarılması veya bunlara karşı bir Türk mahkemesinde dava açılması mümkün olmamışsa bahsedilen kuruluşlar sorumlu tutulabilir.